Limes fietsroute
Langs de noordgrens van het Romeinse Rijk
Route van Clemens Sweerman
De grens (Limes) strekte zich uit vanaf de Noordzee bij Katwijk, langs Rijn en Donau tot aan de Zwarte Zee. De fietsroute biedt je een gids om op aantrekkelijke en relatief gemakkelijke manier dwars door Europa te fietsen naar Oostenrijk, Hongarije en Roemenië. De resten van de verdedigingswerken (wallen, forten en wachttorens) zijn op veel plaatsen nog tastbaar aanwezig. De Limes van de lage landen in Nederland en Duitsland heeft de status van Unesco Werelderfgoed.
De route
De natuurlijke grenzen (Rijn en Donau) vormen een ideale routekeuze. Langs zoveel mogelijk rustige wegen kom je langs fraaie stadjes en veel bezienswaardigheden. De fietsroute volgt de (gebieden van) de Romeinse Limes.
De route bestaat uit 3 delen:
Voor diegenen die vooral in het Nederlandse deel van de Limes zijn geïnteresseerd is er een “Deel 0” gemaakt (Limes fietsroute Romeinenweek), een uitgave van alléén het traject van Katwijk tot Xanten.
Praktische informatie
Tot aan de Karpaten (Roemenië) is de route niet zwaar. Het Karpaten-traject is pittig, maar leidt langs veel beroemde zeer oude kloosters, die zelf hoog op bergpieken liggen.
- Kaartjes met de route
- Navigatietekst met indicatie van voorzieningen, deel 1 en 2 in beide richtingen beschreven, deel 3 alleen van west naar oost
- Informatie over zwaarte en wegkwaliteit
- Informatie over toeristische bezienswaardigheden en historische achtergrond van de Limes
- OvernachtingslijstenInformatie over vervoer
- VVV-adressen
Er is ook een app beschikbaar, waarin de belangrijkste informatie uit het routeboekje is opgenomen. Daarnaast is uiteraard gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot extra functionaliteit die een app biedt. Uitgebreide informatie hierover is te vinden bij de Fietsvakantiewinkel-routeapp.
De routes voor deze app zijn ook in onze webwinkel aan te schaffen.
Trein
- In Duitsland kan men vanuit vrijwel alle grote steden aan de route de fiets tegen betaling meenemen in (inter)regionale treinen met een ruime wagon waar men zelf ook in plaatsneemt. De vertrekstaten melden bij de betreffende treinen een fietssymbooltje en op het vertrekperron staat handig aangegeven waar de fietswagon ongeveer halt houdt. Vervolgens zelf in- en uitladen met losgemaakte bagage. Zitplaats en fiets worden meestal samen gereserveerd. In 2023 in de zomermaanden vrijwel niet mogelijk!
- De grens over (met de fiets) kan niet met de hogesnelheidstreinen (ICE) tussen Amsterdam-Arnhem-Keulen. De fietser moet uitwijken naar de ‘Regionalexpress’ met een uurverbinding over Mönchen-Gladbach-Venlo, over Bad Bentheim-Oldenzaal-Amsterdam, of over Dusseldorf-Arnhem. In 2023 in de zomermaanden zal voor de fiets geen plaats zijn door extreme drukte op het Duitse spoor.
- Redelijk goede treinverbindingen vanaf Passau-Wenen op vrij. za. en zo., waarop de fiets meegenomen kan worden.
- Binnen Hongarije kan de fiets met de meeste treinen mee. Er bestaan fietsplaatsen in de trein waar de fiets aan het voorwiel moet opgehangen, maar een wielmaat groter dan 26 inch past daar niet in. De belangrijkste spoorverbinding loopt van Budapest Keleti Pu. (= ooststation!) naar Wenen waarop dagelijks enkele malen de fiets meegenomen kan worden (daarbuiten beslist de conducteur dit).
- In Roemenië neemt de ICE geen fietsen mee. De interlokale treinen wel, maar na toestemming van de conducteur. (Fietskaartjes bestaan niet.)
- Vanuit Wenen rijdt de NightJet nacht(slaap-)trein met fietsvervoer over Linz, Passau en Regensburg naar Düsseldorf of naar Hannover.
- ICE hogesnelheidstreinen van of naar Amsterdam nemen geen fietsen mee, tenzij klein uit elkaar genomen en verpakt in een hoes.
- Er worden flinke internationale kortingen gegeven, vooral als men met meerdere personen reist, en ook met een regio-dagkaart of een Schönes Wochenende Karte. In het weekeinde kan men in Duitsland, vooral met een groepje, een volle dag supergoedkoop reizen op een ‘Schönes Wochenende’ kaart van ca € 30,- mits men gebruik maakt van regionale treinen, dus met meer overstappen. Door te grote drukte uitgesloten om in de zomermaanden (jun-aug) met de fiets te reizen.
Fietsbussen
Langs deze route rijdt (deels) de Flixbus.
Boot
Een heel aparte manier om van Budapest naar Wenen te reizen gaat per draagvleugelboot over de Donau. In een halve dag raast men terug langs de stadjes van de heenweg, met een stop in Bratislava. Voor bagage boven 20 kg moet bijbetaald worden. Informeer vooraf steeds naar de nieuwe dienstregelingen met fietsvervoer, o.a. bij fiets-mee.nl en Fietsvakantiewinkel.
Fietstransport
Reizen met de fiets in de trein kent beperkingen, op internationale lijnen moet altijd een reservering gemaakt tenminste drie dagen te voren. De fiets kan van of naar de bestemming vervoerd via internationaal transport (TIR), bij mwsneltransport.nl
Deel 1:
- EuroVelo 15, Rijnroute: diverse plaatsen tussen Wijk bij Duurstede en Mainz
- Ring 1 (Moezel en Lahn): in Koblenz
- Ring 2 (Donau en Naab/Saale): in Regensburg
Deel 2:
- Ring 3: in Linz
- Ring 4: in Wenen
- Sultans Trail: diverse plaatsen tussen Wenen en Boedapest
- EuroVelo 6, Atlantische Oceaan naar Zwarte Zee: vanaf Regensburg tot Boedapest
- EuroVelo 13, IJzeren Gordijn: in Bratislava en in Szeged
- Szeged-Belgrado: in Szeged
Deel 3:
- EuroVelo 6, Atlantische Oceaan naar Zwarte Zee: in Constanta
Routeboekjes bestellen
- Limes fietsroute deel 1: Katwijk – Regensburg
- Limes fietsroute deel 2: Regensburg – Gyula
- Limes fietsroute deel 3: Roemenië – Zwarte Zee
- Limes fietsroute Romeinenweek: Katwijk – Xanten
Meer informatie
GPS-track downloaden
- GPS-bestand Limes fietsroute deel 1 – bijgewerkt maart 2023 (zip, 743 kB)
- GPS-bestand Limes fietsroute deel 2 – bijgewerkt juli 2023 (zip, 673 kB)
- GPS-bestand Limes fietsroute deel 3 – bijgewerkt maart 2023 (zip, 697 kB)
Route-App
Ook verkrijgbaar als Route-App
Aanvullingen en opmerkingen
Download aanvullingen
Deel 1
- 4e druk 2017 – aanvullingen bijgewerkt eind 2019 (pdf, 481 kB)
- 3e druk 2010 – aanvullingen bijgewerkt april 2017 (pdf, 48 kB)
Deel 2
- Van de 3e druk 2023 zijn nog geen aanvullingen.
- 2e druk 2009, bijdr. 2018 – aanvullingen bijgewerkt eind 2022 (pdf, 1.6 MB)
Deel 3
- Van de 3e druk 2023 zijn nog geen aanvullingen.
- Uitgave 2017 – aanvullingen bijgewerkt eind 2022 (pdf, 166 kB)
Laatste wijzigingen op de route
Deel deze route
Deel 1: Katwijk – Regensburg
In Nederland worden vele Romeinse fundamenten, schepen, gebruiksvoorwerpen en munten gevonden. De Katwijkse sluis is het eindpunt van een rivier met een rijke geschiedenis. Daar begint de Limes fietsroute, door het gebied van de Neder-Germaanse Limes. De rivier in Nederland vormde de natte grens (limes) met ook het achterland de noordelijke grens van het keizerrijk. In Duitsland liepen verdedigingswallen en wachttorens en die zijn in het landschap vaak nog zichtbaar. Een aantal Castella is met wachttorens gerestaureerd of gereconstrueerd. In beide landen passeer je steden met Romeinse oorsprong. Rijn, Main en enkele kleinere rivieren als Altmuhl bepalen het aantrekkelijke landschap en vormen een route die ook voor beginners goed te fietsen is. Wie ook langs de Obergermanisch-Raetischer wil fietsen of, de omgeving van Frankfurt wil mijden kiest voor de alternatieve route (met enig klimwerk) door de Taunus.
Deel 2: Regensburg – Gyula
Of je nu kiest voor dit deel als voortzetting van de tocht naar het oosten of als op zichzelf staande Donau-fietsroute: dit stuk naar de Hongaarse Puszta is eenvoudig te fietsen over kleine wegen en fietspaden. Een alternatieve route langs het Balatonmeer (in één richting beschreven) is wat heuvelachtiger.
Deel 3: Roemenië tot de Zwarte Zee
De hoofdroute doorkruist Transsylvanië, over de Draculapas naar de beroemde kloosters van de Bukovina en leidt door Moldavië naar de Romeinse havenstad Tomis, het huidige Constanta in de Donaudelta. Een routeverkorting die de kloosters niet aandoet, is in beide richtingen beschreven. De route heeft een totaal ander karakter dan deel 1 en 2. Met de bergketens van de Karpaten en enkele passen tot 1.250 meter, soms matig onderhouden wegen, beperkte en sobere voorzieningen, vereist dit deel een goede conditie. Roemenië is nog steeds een arm land met grote tegenstellingen en zonder luxe. De avontuurlijke fietser vindt echter uiteenlopende landschappen, een overwegend vriendelijke bevolking en een rijke -nog grotendeels authentieke- cultuur.
Fotoalbum
Ervaringen van fietsers
Heb je iets op te merken over een Europafietsers-route, bijv. foutjes in de route, een gesloten accommodatie, of juist een leuk adresje dat jij hebt gevonden? Stuur dan een Opmerking in.
Wil je graag vertellen waarom je deze route leuk vond, wil je anderen laten delen in wat je beleefde of wil je met ons een blog delen? Vul dan hieronder je ervaring in.
Heb je vragen over de route, dan kun je (als je donateur bent) beter je vraag stellen op het Forum, daar is het makkelijker om met anderen in contact te komen. Of je stuurt je vraag in via Contact - onderwerp Algemeen.
Deel jouw ervaring
In de zomer van 2015 hebben we de Limes gefietst van Katwijk tot Wenen. Aansluitend zijn we nog doorgefietst naar Bratislava. We hebben een dagboek bijgehouden dat je kunt vinden op http://www.wegopdefiets.nl/limes-route-van-dag-tot-dag